Phần 1. Chiết khấu dòng tiền là gì? Tại sao phải chiết khấu dòng tiền?
Để vấn đáp thắc mắc này, sẽ thuận tiện hơn nếu tất cả chúng ta xuất phát từ thực chất của tiền tệ .
Uhm, nhiều bạn chắc sẽ nghĩ ngay, tiền tệ tức là tiền thì tệ bạc. Haha. Ad không phản đối nhưng ở đây Ad đang muốn đề cập đến 1 đặc điểm khác của tiền tệ. Đó chính là: “Tiền tệ có giá trị thời gian”.
Giá trị thời gian của tiền tệ được thể hiện rất đơn giản. 1 đồng ngày hôm nay sẽ có giá trị > 1 đồng ngày hôm sau.
Và có 2 nguyên do dẫn đến thực trạng này :
- Do lạm phát: Trước đây khoảng 10 – 15 năm, xăng có 5.000/ lit trong khi bây giờ thì hơn 20.000/ lit.
- Do với 1 đồng ngày hôm nay, bạn có thể sử dụng để đầu tư và kiếm tiền lãi. Trong khi 1 đồng trong tương lai chỉ là 1 đồng thôi.
Cũng chính vì tiền có giá trị thời gian nên khi xem xét dòng tiền của dự án phát sinh qua nhiều năm, chúng ta sẽ phải quy đổi các dòng tiền ở tương lai của dự án này về cùng 1 thời điểm (thời điểm hiện tại). Và việc quy đổi này chính là Chiếu khấu dòng tiền.
Vậy tổng kết lại :Chiết khấu dòng tiền ( “ Cash Flows Discounting ” – DCF ) chính là quy trình quy đổi dòng tiền từ tương lai về hiện tại. Và nguyên do tất cả chúng ta phải chiết khấu dòng tiền là vì tiền tệ có giá trị thời hạn .Còn làm thế nào để chiết khấu dòng tiền thì tất cả chúng ta hãy chuyển sang phần tiếp nha .
Phần 2. Công thức tính dòng tiền chiết khấu?
Công thức tính dòng tiền chiết khấu hay để chiết khấu dòng tiền thì về cơ bản chỉ có 1 cái công thức cốt lõi. Nhưng sau đó công thức này sẽ được biến hóa để vận dụng trong những trường hợp đặc trưng khác nhau. Vậy nên tất cả chúng ta sẽ đi xem xét công thức chung trước, sau đó lại đi xem xét công thức vận dụng trong trường hợp đặc trưng sau .
1. Công thức chung để chiết khấu dòng tiền
Hãy cùng đi xem xét ví dụ sau :
| [Tình huống 1] Tại thời điểm hiện tại, công ty chi ra $200m để đầu tư vào 1 dự án. Dự án thu được dòng tiền vào trong 3 năm tiếp theo lần lượt là $100m, $150m và $50m. Biết rằng tỷ lệ chiết khấu của dự án là 10%. Yêu cầu: Tính gía trị hiện tại của dòng tiền thuần của dự án. |
Ở đây tất cả chúng ta có 2 khái niệm chưa đề cập đến :
[1] Dòng tiền thuần (“Net cash flows”): hiểu đơn giản là tổng hợp giữa dòng tiền ra và dòng tiền vào của dự án.
Như vậy, việc của tất cả chúng ta ở đây là :
- Bước 1: Xác định dòng tiền thuần của dự án. Dòng tiền ra ta biểu thị bằng số âm để phân biệt với dòng tiền vào nha. Như vậy công ty có dòng tiền ra là ($200m) vào thời điểm hiện tại & dòng tiền vào lần lượt là $100m, $150m, $50m trong 3 năm tiếp theo.
- Bước 2: Chiết khấu dòng tiền này về hiện tại. Thời điểm hiện tại sẽ được quy ước là Năm 0. Như vậy 3 năm tiếp theo sẽ là Năm 1, Năm 2, Năm 3.
[2] Tỷ lệ chiết khấu (“Discount rate”):
Tỷ lệ chiết khấu là 1 khái niệm gắn liền với việc chiết khấu dòng tiền từ tương lai về hiện tại. Các bạn tưởng tượng như sau :Khi công ty góp vốn đầu tư kêu gọi vốn $ 100 m để triển khai 1 dự án Bất Động Sản, công ty phải trả cho những nhà đầu tư vốn ( cổ đông, chủ nợ vay ) 1 tỷ suất doanh thu nhất định, ví dụ là 10 % / năm. Như vậy, những nhà đầu tư vốn này bỏ ra $ 100 m tại thời gian hiện tại và sẽ thu được $ 100 m * ( 1 + 10 % ) = $ 110 m sau 1 năm. Hay nói cách khác là : USD 100 m tại thời gian hiện tại sẽ có giá trị là $ 110 m trong tương lai ( sau 1 năm ) .Xét theo chiều ngược lại. Nếu những nhà đầu tư vốn kỳ vọng nhận được $ 110 m sau 1 năm, tỷ suất lợi nhuận kỳ vọng của họ là 10 % / năm. Thì tại thời gian hiện tại, những nhà đầu tư vốn này sẽ phải góp vốn đầu tư cho công ty là : $ 110 m / ( 1 + 10 % ) = $ 100 m .Như vậy :
- $100m chính là giá trị của dòng tiền ở thời điểm hiện tại (“Present Value” – Giá trị hiện tại).
- $110m chính là giá trị của $100m ở thời điểm Năm 1 trong tương lai (“Future Value” – Giá trị trong tương lai).
- Để quy đổi/chiết khấu từ $110m thành $100m như chúng ta vừa thực hiện sẽ được gọi là chiết khấu dòng tiền về từ tương lai về hiện tại.
- 10% là Tỷ lệ chiết khấu mà công ty sử dụng. Và 1/(1+10%) sẽ được gọi là Hệ số chiết khấu (“Discount Factor”)
Lưu ý : Trong ví dụ này, ta đang xem xét tỷ suất chiết khấu từ góc nhìn là tỷ suất doanh thu kỳ vọng của nhà đầu tư. Còn 1 góc nhìn nữa là “ Chi tiêu sử dụng vốn ” của công ty. Tuy nhiên, ta sẽ trong thời điểm tạm thời chưa đề cập đến góc nhìn này mà để dành đến bài viết về Chi tiêu sử dụng vốn nha .Quay trở lại trường hợp của tất cả chúng ta :Công việc giờ đây sẽ là sử dụng tỷ suất chiết khấu 10 % của dự án Bất Động Sản để chiết khấu những dòng tiền ra, vào của công ty về hiện tại .
Toàn bộ quy trình giám sát này hoàn toàn có thể được tóm tắt vào bảng tính như sau :
| Thời điểm (Year) | Dòng tiền (“Cash flows”) | Hệ số chiết khấu (“Discount factor”) | Giá trị hiện tại (“Present Value – PV”) |
| Năm 0 | ($200m) | (Dòng tiền ở thời điểm hiện tại rồi nên không cần chiết khấu nữa. Hay nói cách khác là hệ số chiết khấu = 1/(1+10%)0 = 1) | ($200m) |
| Năm 1 | $100m | 1/(1+10%)^1 = 0.909 | $100m * 0.909 = $91m |
| Năm 2 | $150m | 1/(1+10%)^2 = 0.826 | $150m * 0.826 = $124m |
| Năm 3 | $50m | 1/(1+10%)^3 = 0.751 | $50m * 0.751 = $38m |
| Tổng giá trị hiện tại của dòng tiền thuần | $52m |
[3] Tổng kết
Ta chốt lại công thức tính dòng tiền chiết khấu như sau :
| [Công thức 1]
PV = FV / (1+r)^n Trong đó: |
Sau khi đã nắm được cách chiết khấu dòng tiền về hiện tại, ta hãy đi xem xét 2 trường hợp đặc biệt quan trọng : Dòng tiền đều và Dòng tiền đều vĩnh cửu .
2. Công thức tính dòng tiền chiết khấu với dòng tiền đều
Đầu tiên đó là dòng tiền đều. Dòng tiền đều là dòng tiền đều đặn phát sinh hàng kỳ nhé .Hãy cùng đi xem 1 trường hợp rất thực tiễn sau :
| [Tình huống 2] Hôm nay, bạn gửi 1 khoản tiền tiết kiệm trị giá $10,000 với thời hạn 3 năm. Lãi suất là: 10%/năm Tiền lãi trả hàng năm. Yêu cầu: Tính giá trị hiện tại của số tiền lãi mà bạn nhận được trong vòng 3 năm tới. |
Uhm, gửi tiền tiết kiệm chi phí là 1 cách góp vốn đầu tư tiền siêu cơ bản mà chắc ai cũng biết rồi. Thông thường khi ta gửi thời hạn càng dài thì rủi ro đáng tiếc càng lớn nên lãi suất vay ngân hàng nhà nước trả cho tất cả chúng ta sẽ càng cao .Trong trường hợp này :
- Bạn nhận tiền lãi hàng kỳ (hàng năm) là $10.000 * 10% = $1.000/năm. Như vậy: $1,000 này chính là dòng tiền đều trong vòng 3 năm tới của bạn.
- Về cơ bản khi gửi tiền vào ngân hàng, chúng ta sẽ hay tính nhanh là: $1,000/năm thì nghĩa là sau 3 năm sẽ là $3,000 là xong. Vì giá trị nhỏ, thời gian không dài nên sẽ không ảnh hưởng nhiều. Tuy nhiên, nếu giá trị tiền lớn và thời gian dài mà chúng ta làm như này, bỏ qua giá trị thời gian của tiền tệ thì sẽ dẫn đến sai lệch lớn. Ở đây tỷ lệ lợi nhuận kỳ vọng khi gửi tiền vào ngân hàng là 10%/năm. Do vậy: Để chiết khấu dòng tiền lãi trong tương lai về hiện tại, chúng ta có thể sử dụng tỷ lệ chiết khấu là 10%/năm.
Và khi này, ta hoàn toàn có thể tính giá trị hiện tại của dòng tiền lãi đều hàng năm theo 2 cách .
[Cách 1]
Ta sử dụng công thức chiết khấu dòng tiền đề cập bên trên để chiết khấu cho dòng tiền tương lai của từng năm về hiện tại. Sau đó cộng gộp lại là xong .
- Năm 1 – Tiền lãi: $1,000/ (1 + 10%) ^1 = $909.09
- Năm 2 – Tiền lãi: $1,000/ (1 + 10%) ^2 = $826.45
- Năm 3 – Tiền lãi: $1,000/ (1 + 10%)^3 = $751.31
=> Giá trị hiện tại của tổng tiền lãi nhận được sau 3 năm: $2.487
[Cách 2]
Ta sẽ sử dụng 1 hệ số chiết khấu duy nhất, gọi là Hệ số chiết khấu dòng tiền đều (“Annuity Factor” – AF). Cụ thể:
| [Công thức 2]
PV = C * AF Trong đó: |
Cách này sẽ giúp tất cả chúng ta làm nhanh hơn rất nhiều. Bạn cứ thử tượng tượng bạn có dòng tiền đều trong 10 năm, như vậy ngồi cặm cụi làm 10 phép tính chắc hết ngày .Về cơ bản, công thức tính AF sẽ được đổi khác từ công thức tính chung của dòng tiền chiết khấu. Tức là ta sử dụng đổi khác toán học để ra được công thức rút gọn ý. Hiện tại Ad chưa thấy sách chính thống nào lý giải cách biến hóa công thức này. Nên Ad sẽ lý giải để những bạn hiểu thực chất mà không cần học vẹt công thức nhé. Các bạn hãy xem tiến trình biến hóa công thức dưới đây :
Biến đổi công thức tính Hệ số chiết khấu dòng tiền đều AFÁp dụng vào trong trường hợp của tất cả chúng ta :
- C = $1.000, r = 10%/năm và n = 3
- AF = [1 – (1+10%)^-3] / 10% = 2.487
- Tổng giá trị hiện tại của tiền lãi bạn nhận được sau 3 năm: PV = C * AF = $1.000 * 2.487 = $2.487
Vậy là xong nhé. Giờ ta hãy chuyển sang trường hợp đặc biệt quan trọng tiếp theo. Đó là : Dòng tiền đều vô hạn hay dòng tiền đều vĩnh cửu .
3. Công thức tính dòng tiền chiết khấu với dòng tiền đều vô hạn
Dòng tiền đều vô hạn là những dòng tiền đều mà không có ngày kết thúc. Ví dụ của trường hợp phát sinh dòng tiền đều vô hạn là trái phiếu chính phủ nước nhà không thời hạn. Nghĩa là, hàng kỳ bạn nhận được lãi đều đặn theo lãi suất vay niêm yết trên trái phiếu. Nhưng sẽ không được nhận lại tiền gốc. Tức là không có thời hạn đáo hạn ý .Giá trị hiện tại của dòng tiền đều vô hạn sẽ được xác lập theo công thức :
| [Công thức 3]
PV = C * AF Trong đó: |
Câu hỏi đặt ra ở đây là : tại sao lại có công thức AF = 1 / r ?Câu vấn đáp là : Cũng trọn vẹn là biến hóa số học mà tất cả chúng ta được học trong cấp 3 thôi .Ta hoàn toàn có thể lý giải bằng cách xuất phát từ công thức tính AF của dòng tiền đều bên trên : AF = [ 1 – ( 1 + r ) ^ – n ] / rMà n là vô hạn nên ( 1 + r ) ^ – n hay 1 / ( 1 + r ) ^ n cũng sẽ là số bé vô cùng, tiến về = 0 => AF = 1 / rHoặc ta cũng hoàn toàn có thể sử dụng công thức tính tổng của dãy số cấp số nhân lùi vô hạn cho và trừ đi 1 là ra AF .Cùng đi xem trường hợp sau để hiểu rõ hơn nhé :
| [Tình huống 3] 1 công ty nhận được 1 dòng tiền đều vô hạn là $20.000/năm tại thời điểm cuối mỗi năm. Và trả 30% thuế thu nhập sau 12 tháng kể từ năm nhận được tiền. Với chi phí sử dụng vốn là 10%. Yêu cầu: Đâu là giá trị hiện tại sau thuế của dòng tiền đều vô hạn? |
Với trường hợp bài tập này, ta sẽ có 2 loại dòng tiền đều vô hạn khác nhau :
- Thứ 1 là dòng tiền vào $20.000/năm công ty nhận được. Thời điểm nhận được là cuối mỗi năm nên sẽ được coi là phát sinh từ Năm 1. Đây là quy ước trong kỹ thuật chiết khấu dòng tiền nha.
- Thứ 2 là dòng tiền ra 30% * $20.000 = $6.000 thuế TNDN công ty nộp sau khi nhận được tiền 12 tháng. Tức là sẽ phát sinh sau muộn 1 năm. Như vậy, dòng tiền ra này sẽ được tính từ Năm 2.
Và ta sẽ phải tính PV riêng cho mỗi loại dòng tiền này .
- PV của dòng tiền vào đều vô hạn = $20.000 * 1/ 10% = $200.000
- PV của dòng tiền ra đều vô hạn = $6.000 * 1/ 10% – $6.000 * 1/(1+10%) = $54.545 (Lưu ý: $6.000 * 1 / 10% là PV của dòng tiền đều vô hạn từ Năm 1 còn $6.000 *1/(1+10)% là PV của dòng tiền đều Năm 1 nha. Bởi vì dòng tiền này chỉ phát sinh từ Năm 2 mà, nên phải trừ dòng tiền của Năm 1 đi)
Các bạn hoàn toàn có thể tìm hiểu thêm thêm Video bài giảng ACCA FM / F9 Financial Management về Chiết khấu dòng tiền nha. Trong video này Ad đã lý giải rất cụ thể về cách biến hóa công thức tính dòng tiền đều và dòng tiền đều vô hạn .
Phần 3. Ứng dụng chiết khấu dòng tiền trong quản trị tài chính
Sau khi đã hiểu được thực chất của chiết khấu dòng tiền thì sẽ không khó để Dự kiến ứng dụng của việc chiết khấu dòng tiền trong quản trị kinh tế tài chính. Ở đây Ad đề cập đến 3 ứng dụng chính nha .
[1] Đánh giá, thẩm định dự án đầu tư dài hạn
Phải kể đến tiên phong đó là khi tất cả chúng ta nhìn nhận, thẩm định và đánh giá những dự án Bất Động Sản góp vốn đầu tư dài hạn. Các dự án Bất Động Sản góp vốn đầu tư dài hạn Ad đề cập ở đây là những dự án Bất Động Sản mà công ty phải góp vốn đầu tư vốn lớn, và quyền lợi tịch thu được lê dài qua nhiều năm nha .Cụ thể, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể sử dụng kỹ thuật chiết khấu dòng tiền theo những chiêu thức đánh giá và thẩm định dự án Bất Động Sản góp vốn đầu tư như :
- Phương pháp giá trị hiện tại thuần (“Net Present Value” – NPV)
- Phương pháp tỷ lệ hoàn vốn nội bộ (“Internal Rate of Return” – IRR)
- Phương pháp thời gian hoàn vốn có chiết khấu (“Discounted Payback period” – DPP)
Các giải pháp này có nguyên tắc khác nhau. Nhưng thực chất đều sẽ dựa trên dòng tiền chiết khấu của dự án Bất Động Sản .Có thể bạn chăm sóc : Phương pháp nhìn nhận dự án Bất Động Sản góp vốn đầu tư NPV và IRR
[2] Tính chi phí huy động vốn cho doanh nghiệp
Để thực thi những dự án Bất Động Sản góp vốn đầu tư, những công ty sẽ cần phải góp vốn đầu tư vốn. Vậy, câu hỏi đặt ra là : Nên sử dụng vốn từ nguồn nào ? Phát hành CP để kêu gọi vốn hay phát hành trái phiếu, hay vay ngân hàng nhà nước ? Giá trị bao nhiêu ?Và 1 trong những cơ sở để doanh nghiệp đưa ra quyết định hành động chính là ngân sách để kêu gọi vốn. Tức là ngân sách công ty phải chi trả cho những nhà đầu tư vốn để sử dụng vốn của họ. Từ góc nhìn nhà đầu tư vốn thì : Ngân sách chi tiêu để kêu gọi vốn này của doanh nghiệp chính là thu nhập kỳ vọng của họ .Trong công thức tính dòng tiền chiết khấu, tất cả chúng ta đã đề cập tỷ suất chiết khấu sử dụng chính là ngân sách sử dụng vốn của công ty hay tỷ suất doanh thu kỳ vọng của nhà đầu tư. Do vậy :Để tính ngân sách sử dụng vốn cho từng loại nguồn vốn ta sẽ sử dụng công thức chiết khấu dòng tiền. Nhưng ta sẽ biến hóa phương trình để tính ra tỷ suất chiết khấu .
[3] Định giá doanh nghiệp
Có nhiều phương pháp định giá doanh nghiệp. 1 trong số đó là Định giá theo cơ sở dòng tiền ( “ Cashflow based valuation ” )
Phương pháp này bao gồm 3 mô hình:
- Mô hình định giá cổ tức (“Dividend valuation model”)
- Mô hình tăng trưởng cổ tức (“Dividend growth model”)
- Mô hình dòng tiền (“Cash flow model”)
Bản chất của 2 quy mô tiên phong là chiết khấu dòng tiền cổ tức để định giá CP, xác lập giá trị doanh nghiệp .Còn quy mô thứ 3 vận dụng khi 1 công ty đang có dự tính mua gia tài của 1 công ty và thực thi những khoản góp vốn đầu tư để cải tổ dòng tiền trong tương lai. Để thực thi quy mô này, ta sẽ cần ước tính dòng tiền sẽ thu được hàng năm từ hoạt động giải trí kinh doanh thương mại đã được mua lại. Sau đó chiết khấu dòng tiền này về hiện tại .Như vậy, ta hoàn toàn có thể thấy rằng chiết khấu dòng tiền được sử dụng trong những quyết định hành động kinh tế tài chính quan trọng nhất của doanh nghiệp. Hy vọng sau bài viết này, những bạn đã hiểu được thực chất của chiết khấu dòng tiền là gì cũng như nắm được công thức cần sử dụng. Hẹn gặp lại những bạn ở bài viết tiếp theo nha .
Source: https://vinatrade.vn
Category : Công thức cần nhớ