Để vẽ biểu đồ trong chương trình Địa lí được tốt, chúng ta cần phải chú trọng tuyệt đối việc rèn kiến thức và kỹ năng về vẽ biểu đồ thật kỹ và thật tốt.

Các kiến thức và kỹ năng gồm có :

Kỹ năng nhận dạng những dạng biểu đồ trong chương trình Địa lí 9 ( gồm những dạng biểu đồ sau : Dạng hình tròn, dạng hình cột ; dạng cột chồng, dạng miền, dạng đường màn biểu diễn và dạng thanh ngang ) .

Không cần phải xử lý bảng số liệu khi: Yêu cầu vẽ biểu đồ theo tên của bảng số liệu đã cho và có kèm theo các từ : về, thể hiện. hoặc đơn vị là phần trăm(%).

Phải giải quyết và xử lý bảng số liệu rồi sau đó dựa vào bảng số liệu vừa giải quyết và xử lý để vẽ biểu đồ khi :

Đơn vị không phải là %

– Có những từ gợi mở như : cơ cấu tổ chức, tỉ trọng, tỉ lệ, tăng trưởng, dịch chuyển, tăng trưởng .Dạng biểu đồ hình tròn : Thường có những từ gợi mở như : cơ cấu tổ chức, tỉ trọng, tỉ lệ … và đơn vị chức năng là %. Mốc thời hạn 1 hoặc 2 mốc, tối đa 3 mốc .Dạng hình cột : Gồm cột đơn, cột nhóm khi thường có những từ gợi mở như : về, biểu lộ : khối lượng, sản lượng, diện tích quy hoạnh, và kèm theo một hoặc vài mốc thời hạn hoặc thời kì, quá trình ; nhu yếu vẽ biểu đồ theo tên của bảng số liệu đã cho .Dạng cột chồng : Có từ gợi mở như cơ cấu tổ chức, đơn vị chức năng là %, từ 1 mốc đến 3 mốc thời hạn ( ví dụ : 1990, 1995, 2000 ) ; Trong toàn diện và tổng thể có những thành phần chiếm tỷ trọng quá nhỏ hoặc trong toàn diện và tổng thể có quá nhiều cơ cấu tổ chức thành phần .Dạng biểu đồ miền : Cần phải quan sát trên bảng số liệu : khi những đối tượng người tiêu dùng trải qua trên 3 mốc thời hạn, có cụm từ : cơ cấu tổ chức và đơn vị chức năng % .Dạng biểu đồ đường màn biểu diễn : Thường có những từ gợi mở như : tăng trưởng, dịch chuyển, tăng trưởng, và kèm theo là một chuỗi thời hạn qua những năm từ … đến ….Dạng thanh ngang : Học sinh phải hiểu được đây là một dạng biến thể của biểu đồ cột, đơn vị chức năng thường % và nội dung trong bảng số liệu thường không phải là năm .

Kĩ năng vẽ từng dạng biểu đồ cụ thể

Kĩ năng vẽ biểu đồ hình tròn:

Bước 1 :Xử lý số liệu ( Nếu số liệu đề bài cho là số liệu thô như : tỉ đồng, triệu người thì ta phải chuyển sang số liệu tinh là : % ) .

Bước 2 : Xác định nửa đường kính của hình tròn. Bán kính cần tương thích với khổ giấy để bảo vệ tính trực quan và thẩm mĩ cho biểu đồ .Biểu đồ cho nửa đường kính trước thì hướng dẫn học viên dùng thước chia mm kẻ đường bán kính trước, sau đó dùng compa quay theo nửa đường kính đó .

Bước 3 : Chia hình tròn thành những hình quạt theo đúng tỉ lệ và thứ tự của những thành phần theo trong đề ra. Phương pháp vẽ theo dây cung nhanh hơn vẽ theo góc ở tâm .

Lưu ý : Toàn bộ hình tròn là 360 độ tương ứng với tỉ lệ 100 %, như vậy tỉ lệ 1 % ứng với3, 6 độ trên hình tròn. Khi vẽ những hình quạt nên mở màn từ tia 12 giờ và lần lượt vẽ theo chiều quay của kim đồng hồ đeo tay .

Bước 4 : Hoàn thiện biểu đồ ; ghi tỉ lệ của những thành phần lên biểu đồ phải ngay ngắn, rõ ràng không nghiêng ngã ; lập bảng chú giải theo thứ tự của hình vẽ và nên ghi ở bên dưới biểu đồ hoặc ghi bên cạnh không được ghi bên trên, sau đó ghi tên biểu đồ .

Kĩ năng vẽ biểu đồ cột:

Bước 1 : Kẻ hệ trục toạ độ vuông góc cho cân đối giữa hai trục .Trục tung ( trục đứng ) bộc lộ đơn vị chức năng của những đại lượng, có mốc ghi cao hơn giá trị cao nhất trong bảng số liệu. Phải ghi rõ đơn vị chức năng ( nghìn tấn, tỉ đồng … ) và phải cách đều nhau .Trục hoành ( trục ngang ) biểu lộ những năm hoặc đối tượng người tiêu dùng khác : khoảng chừng thời hạn giữa những năm phải quan tâm để xem coi là chia đều hay không đều .

Bước 2 : Xác định tỉ lệ thích hợp ở cả hai trục. Chú ý đối sánh tương quan giữa độ cao của trục đứng và độ dài của trục ngang sao cho biểu đồ bảo vệ được tính trực quan và thẫm mỹ .

Bước 3 : Vẽ theo đúng trình tự bài cho, không được tự ý sắp xếp từ thấp tới caohoặc ngược lại, trừ khi bài có nhu yếu sắp xếp lại .Không nên vạch 3 chấm ( ) hoặc gạch nối từ trục vào cột vì nó làm biểu đồ rườm rà, cột bị cắt thành nhiều khúc không có thẩm mỹ và nghệ thuật .Cột tiên phong phải cách trục từ 1 đến 2 ô vở .

Bước 4 : Hoàn thiện biểu đồ : ghi những số liệu tương ứng vào những cột, vẽ ký hiệu và lập bản chú giải, ghi tên biểu đồ .

Lưu ý : Trong biểu đồ những cột chỉ khác nhau về độ cao còn bề ngang của những cột phải bằng nhau. Tuỳ theo nhu yếu đơn cử mà vẽ khoảng cách giữa những cột bằng nhau hoặc cách nhau theo đúng tỉ lệ .Ở dạng này thì việc bộc lộ độ cao của những cột là điều quan trọng hơn cả do tại nó cho thấy sự độc lạ về quy mô số lượng giữa những năm hoặc đối tượng người dùng cần bộc lộ .

Kĩ năng vẽ biểu đồ cột chồng:

Bước 1 : Xây dựng hệ trục tọa độ cần phải xem xét :Số lượng cột cần bộc lộ trên trục hoành để phân loại khoảng cách giữa những cột vừa phải và dễ quan sát .

Độ rộng những cột nên có size nhất định để bộc lộ những thành phần bên trong .

Bước 2 : Thể hiện cơ cấu tổ chức hoặc quy mô của những thành phần :Vẽ những cột có chiều cao bằng nhau và đều bằng 100 %, đơn vị chức năng được ghi trên trục tung là %, bề rộng của những cột phải bằng nhau. Sau đó lần lượt vẽ từng thành phần theo bảng thống kê đã cho đơn cử hoặc vừa mới giải quyết và xử lý xong .Bước 3 : Thể hiện kí hiệu cho từng thành phần trong biểu đồ và ghi số liệu mỗi thành phần .Bước 4 : Hoàn thiện biểu đồ : Lập bảng chú giải, ghi tên biểu đồ

Kĩ năng vẽ biểu đồ miền:

Bước 1 : Xử lý số liệu. ( Nếu số liệu đề bài cho là số liệu tuyệt đối như tỉ đồng, triệu người thì ta phải chuyển sang số liệu tương đối là % ) .Bước 2 : Kẻ khung biểu đồ hình chữ nhật. Cạnh đứng biểu lộ tỉ lệ %, cạnh ngang biểu lộ khoảng cách thời hạn từ năm đầu đến năm cuối của biểu đồ ( khoảng cách những năm phải tương ứng với khoảng cách trong bảng số liệu )Quy định độ cao của khung biểu đồ 100 % tương ứng với 10 cm ( để tiện cho đo vẽ ) .Bước 3 : Vẽ lần lượt từng chỉ tiêu. Năm tiên phong phải sát với cạnh đứng. Nên cộng cơ cấu tổ chức ngành nông nghiệp với cơ cấu tổ chức ngành công nghiệp để xác lập điểm thứ hai .Dùng bút chì kẻ mờ những đường thẳng theo những năm thì khi xác lập những điểm sẽ thuận tiệnBước 4 : Hoàn thiện biểu đồ ( Tương tự như cách vẽ biểu đồ hình tròn ) .

Kĩ năng vẽ biểu đồ đường biểu diễn:

Bước 1 : Kẻ hệ trục toạ độ, chia tỉ lệ ở hai trục cho cân đối và đúng chuẩn .Trục tung ( trục đứng ) bộc lộ đơn vị chức năng của những đại lượng, có mốc ghi cao hơn giá trị cao nhất trong bảng số liệu. Phải ghi rõ danh số ( nghìn tấn, tỉ đồng … )Trục hoành ( trục ngang ) bộc lộ năm và chia mốc thời hạn tương ứng với mốc thời hạn ghi trong bảng số liệu. ( quan tâm về khoảng cách giữa những mốc thời hạn để từ đó ta hoàn toàn có thể chia đều hoặc không đều ) .

Bước 2 : Xác định tỉ lệ thích hợp ở cả hai trục. Chú ý đối sánh tương quan giữa độ cao của trục đứng và độ dài của trục ngang sao cho biểu đồ bảo vệ được tính trực quan và mĩ thuật .

Bước 3 : Căn cứ vào những số liệu của đề bài và tỉ lệ đã xác lập để đo lường và thống kê và ghi lại toạ độ của những điểm mốc trên 2 trục. Khi ghi lại những năm trên trục ngang cần chú ý quan tâm đến tỉ lệ. Thời điểm năm tiên phong nằm dưới chân trục đứng .

Bước 4 : Hoàn thiện biểu đồ ( ghi số liệu vào biểu đồ, chú giải, ghi tên biểu đồ )

Lưu ý : Nếu vẽ 2 hoặc nhiều đường biểu diễn có chung đơn vị chức năng thì mỗi đường cần dùng 1 kí hiệu riêng không liên quan gì đến nhau và có chú giải kèm theo .Nếu phải nhiều đường màn biểu diễn mà số liệu đã cho lại thuộc nhiều đơn vị chức năng khác nhau thì phải thống kê giám sát để chuyển số liệu thô ( số liệu tuyệt đối với những đơn vị chức năng khác nhau ) sang số liệu tinh ( số liệu tương đối – với cùng đơn vị chức năng thống nhất là : % ) .Ta thường lấy số liệu năm tiên phong ứng với 100 %, số liệu những năm tiếp theo là tỉ lệ % so với năm tiên phong .

Kĩ năng vẽ biểu đồ thanh ngang:

Tương tự như vẽ biểu đồ cột nhưng những cột nằm ngang chứ không đứng dọc như hình cộtTrục đứng bộc lộ đơn vị chức năng của những đại lượng, có mốc ghi cao hơn giá trị cao nhất trong bảng số liệu .Trục ngang biểu lộ những đối tượng người tiêu dùng và trục ngang đơn vị chức năng % .

Kỹ năng nhận xét biểu đồ:

Muốn nhận xét biểu đồ được tốt học viên phải quan sát bảng số liệu phối hợp với quan sát biểu đồ vừa vẽ .Đọc kĩ nhu yếu câu hỏi để khoanh vùng nội dung, khoanh vùng phạm vi cần nhận xét .Trước tiên cần nhận xét những số liệu có tầm khái quát chung, tiếp đến là những số liệu thành phần .

Tìm mối quan hệ so sánh các con số theo hàng dọc, hàng ngang (nếu có).

Chú ý những giá trị nhỏ nhất, lớn nhất và trung bình, nhất là những số liệu được biểu lộ trên hình vẽ mang tính đột biến ( tăng hoặc giảm nhanh ) .Cần thiết phải đo lường và thống kê ra tỉ lệ % hoặc tính ra số lần tăng, giảm của những số lượng làm cơ sở chứng tỏ quan điểm nhận xét .Về sử dụng ngôn từ trong lời nhận xét biểu đồ : Trong những loại biểu đồ cơ cấu tổ chức mà số liệu đã được qui thành những tỉ lệ ( % ). Khi nhận xét phải dùng từ tỷ trọng trong cơ cấu tổ chức để so sánh nhận xét .

Chúc các bạn thành công!